สภาเห็นชอบแก้ ก.ม. เพิ่มนิยาม “คุกคามทางเพศ” ครอบคลุมวาจา-ท่าทาง-เฝ้าติดตาม-คุกคามผ่านระบบคอมพิวเตอร์

6

เมื่อวันที่ 30 กรกฎาคม 2568 ที่รัฐสภา นายศุภชัย ใจสมุทร ประธานคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาร่างพระราชบัญญัติแก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายอาญา (ฉบับที่ ..) พ.ศ. …. กล่าวรายงานต่อที่ประชุมภาผู้แทนราษฎร โดยมีนายวันมูหะมัดนอร์ มะทา ประธานสภาผู้แทน ราษฎร ทำหน้าที่ประธานการประชุม

สำหรับการแก้ไขคำนิยามคำว่า “คุกคามทางเพศ” และ “การกระทำชำเรา” ให้สอดคล้องกับสถานการณ์ปัจจุบัน เพื่อให้ได้มาตรฐาน และสอดรับกับแนวทางป้องกันปัญหาทางเพศในสังคม โดยในส่วนคำนิยาม “คุกคามทางเพศ” จากเดิมที่ให้เป็นการกระทำเฉพาะการสัมผัสทางกายเพียงอย่างเดียว แก้ไขให้ครอบคลุมทั้งการกระทำโดยทางกาย วาจา การส่งเสียง การแสดงกิริยาท่าทาง การติดต่อสื่อสาร การเฝ้าดู การติดตามรังควาน รวมถึงการกระทำด้วยระบบคอมพิวเตอร์ที่แสดงผลให้ผู้อื่นเข้าใจความหมายอันมีลักษณะส่อไปในทางเพศที่ทำให้ผู้อื่นเดือดร้อน รำคาญ อับอาย หวาดกลัว หรือได้รับความไม่ปลอดภัยทางเพศ ขณะที่นิยาม “การกระทำชำเรา” จากเดิมที่หมายถึงเฉพาะการใช้อวัยวะเพศล่วงล้ำอวัยวะเพศ ทวารหนัก ช่องปากของผู้อื่น แก้ไขเพิ่มเติมให้ครอบคลุมถึงการใช้อวัยวะอื่นๆของผู้กระทำ หรือวัตถุอื่นๆ เช่น นิ้วมือ ปากกา ล่วงล้ำอวัยวะเพศ ทวารหนักผู้อื่น

ขณะเดียวกันยังกำหนดให้การคุกคามทางเพศเป็นความผิดทางอาญา ต้องได้รับโทษให้สอดคล้องกับบริบททางสังคมปัจจุบันที่การกระทำผิดทางเพศมีความหลากหลายมากขึ้น แม้จะไม่ใช่การกระทำชำเรา หรืออนาจาร แต่ส่งผลรุนแรงต่อร่างกายและจิตใจของผู้ถูกกระทำ อาทิ การเพิ่มเติมเนื้อหามาตรา 284/1 กำหนดโทษคุกคามทางเพศ ที่ไม่ใช่การอนาจาร ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 1ปี หรือปรับไม่เกิน 20,000บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ แต่หากเป็นการกระทำผิดซ้ำมากกว่า 1ครั้ง ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 2ปี หรือปรับไม่เกิน 40,000บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ และหากเป็นการกระทำในที่สาธารณสถานต่อหน้าธารกำนัล หรือในระบบคอมพิวเตอร์ ต้องระวางโทษ จำคุก ไม่เกิน 3ปี หรือปรับไม่เกิน 60,000บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ และถ้าเป็นการกระทำผิดต่อเด็กอายุไม่เกิน 15 ปี ต้องระวางโทษจำคุก ไม่เกิน 5ปี หรือปรับไม่เกิน 100,000บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ

ขณะที่มาตรา 284/2 ระบุว่า ถ้าการคุกคามทางเพศเป็นการกระทำโดยอาศัยความสัมพันธ์ในฐานะที่เป็นผู้บังคับบัญชา นายจ้าง หรือผู้มีอำนาจเหนือประการอื่น ต้องระวางโทษไม่เกิน 3 ปี หรือปรับไม่เกิน 60,000บาท หรือทั้งจำ ทั้งปรับ เพื่อป้องกันผู้บังคับบัญชา นายจ้าง ฉวยโอกาสคุกคามทางเพศต่อผู้ใต้บังคับบัญชา นอกจากนี้ยังระบุให้อำนาจศาลสามารถสั่งผู้กระทำความผิดห้ามกระทำการอย่างใด เพื่อกำหนดมาตรการเพื่อความปลอดภัย ป้องกันการคุกคามทางเพศ มีกำหนดเวลาไม่เกิน 2ปี อย่างไรก็ตามหากเป็นกรณีการคุกคามทางเพศที่ไม่ร้ายแรง ถ้าคู่กรณีตกลงกันได้ สามารถยอมความได้ เช่น กรณีคุกคามทางเพศที่ไม่ได้ทำต่อหน้าธารกำนัล และไม่ทำให้ผู้ถูกกระทำได้รับอันตรายสาหัส หรือกรณีที่ไม่ใช่การกระทำต่อบุพการี พี่น้องร่วมบิดามารดา ญาติ ลูกศิษย์ ผู้อยู่ในความควบคุมตามหน้าที่ราชการ ผู้ทุพลภาพ ผู้มีจิตบกพร่อง คนป่วย คนชรา

นอกจากนี้ผู้เสียหายจากการกระทำผิดคุกคามทางเพศผ่านระบบคอมพิวเตอร์ สามารถยื่นคำร้องต่อศาล เพื่อให้ศาลมีอำนาจพิจารณาออกคำสั่งให้ผู้กระทำผิด หรือผู้ให้บริการระบบคอมพิวเตอร์ เช่น Facebook Line TikTok หยุดการเผยแพร่ภาพหรือวีดิโอของผู้เสียหายออกจากระบบคอมพิวเตอร์ได้ โดยไม่ต้องเป็นคดีต่อศาลก่อน พร้อมกำหนดโทษผู้ให้บริการระบบคอมพิวเตอร์ที่ฝ่าฝืนไม่ทำตามคำสั่งศาล เพื่อหยุดยั้งความเสียหายแก่ผู้ถูกคุกคามทางเพศอย่างทันท่วงที

ทั้งนี้ ในที่ประชุม สส.ส่วนใหญ่อภิปรายไปแนวทางเดียวกัน โดยสนับสนุนการแก้ไขนิยามคุกคามทางเพศให้มีความครอบคลุมถึงพฤติการณ์กระทำผิดในรูปแบบต่างๆ เพิ่มขึ้น หลังจากที่สส.อภิปรายครบถ้วนแล้ว ที่ประชุมลงมติเห็นชอบร่างพ.ร.บ.แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายอาญา ด้วยคะแนน 366 ต่อ 0 งดออกเสียง1 ไม่ลงคะแนน4 เสียง ส่งให้วุฒิสภาพิจารณาต่อไป