ในยุคที่การแข่งขันทางธุรกิจรุนแรง การสร้าง “แบรนด์” ที่มีเอกลักษณ์ถือเป็นหัวใจสำคัญของความสำเร็จ แต่ก่อนที่คุณจะใช้ชื่อ โลโก้ หรือสัญลักษณ์ใด ๆ เป็นตัวแทนธุรกิจของคุณ ควรเริ่มต้นด้วยการตรวจสอบเครื่องหมายการค้าอย่างรอบคอบ เพื่อป้องกันปัญหาการซ้ำหรือคล้ายกับของผู้อื่น เพราะหากละเลยขั้นตอนนี้ อาจส่งผลให้การจดทะเบียนถูกปฏิเสธ หรือแย่กว่านั้น ก็ต้องเปลี่ยนชื่อแบรนด์ใหม่ทั้งหมด
ทำไมต้องตรวจสอบเครื่องหมายการค้าก่อนยื่นจด
การตรวจสอบเครื่องหมายการค้ามีจุดประสงค์เพื่อให้มั่นใจว่า เครื่องหมายของคุณ “ไม่ซ้ำหรือคล้ายคลึง” กับเครื่องหมายของผู้อื่นที่ได้จดทะเบียนไว้แล้ว โดยเฉพาะในหมวดหมู่สินค้าและบริการเดียวกัน ซึ่งหากเกิดความคล้ายกันเกินไป กรมทรัพย์สินทางปัญญาอาจ “ปฏิเสธคำขอจดทะเบียน” ได้
นอกจากนี้ การตรวจสอบยังช่วยให้คุณวางแผนในการออกแบบหรือปรับปรุงโลโก้ให้โดดเด่นและแตกต่าง เป็นการป้องกันปัญหาด้านกฎหมายในอนาคต เช่น การถูกฟ้องละเมิดเครื่องหมายการค้า หรือการต้องหยุดใช้ชื่อแบรนด์ที่ลงทุนสร้างมานาน
ขั้นตอนการตรวจสอบเครื่องหมายการค้าเบื้องต้น
หากคุณต้องการตรวจสอบด้วยตัวเอง สามารถทำได้ผ่านเว็บไซต์ของกรมทรัพย์สินทางปัญญา (DIP) ซึ่งมีฐานข้อมูลเครื่องหมายการค้าที่จดทะเบียนในประเทศไทย โดยมีขั้นตอนหลัก ๆ ดังนี้
- เข้าเว็บไซต์ของกรมทรัพย์สินทางปัญญา
ไปที่ www.ipthailand.go.th แล้วเลือกเมนู “ค้นหาข้อมูลเครื่องหมายการค้า” - ใส่ชื่อเครื่องหมายที่ต้องการตรวจสอบ
กรอกชื่อแบรนด์ คำ โลโก้ หรือส่วนประกอบที่ต้องการตรวจสอบลงไป ระบบจะค้นหาว่ามีเครื่องหมายใดที่เหมือนหรือใกล้เคียงอยู่ในระบบหรือไม่ - พิจารณาความคล้ายคลึง
อย่าดูแค่ชื่อที่ตรงกันเท่านั้น เพราะแม้จะสะกดต่างกัน แต่เสียงอ่านหรือความหมายใกล้เคียงก็อาจถูกพิจารณาว่าคล้ายได้ - ตรวจสอบหมวดหมู่สินค้า/บริการ (Class)
เครื่องหมายการค้าจะแบ่งตามประเภทสินค้าและบริการ หากพบว่ามีเครื่องหมายคล้ายกันในหมวดเดียวกัน ควรพิจารณาเปลี่ยนชื่อหรือออกแบบใหม่
การตรวจสอบเครื่องหมายการค้าด้วยตนเองแม้จะทำได้ฟรี แต่บางครั้งอาจไม่ครอบคลุมหรืออาจพลาดจุดสำคัญ โดยเฉพาะกรณีเครื่องหมายภาษาอื่น เช่น อังกฤษ จีน ญี่ปุ่น ที่อาจมีความหมายหรือเสียงใกล้เคียงกัน ซึ่งเจ้าหน้าที่พิจารณาสามารถนับเป็น “คล้ายโดยนัย” ได้
ตรวจสอบโดยผู้เชี่ยวชาญ ดีกว่ายังไง?
หากคุณต้องการความแม่นยำและลดความเสี่ยงจากการถูกปฏิเสธ ควรใช้บริการจากผู้เชี่ยวชาญด้านทรัพย์สินทางปัญญา เช่น ที่ปรึกษาด้านเครื่องหมายการค้า ซึ่งมีความรู้เฉพาะทาง สามารถตรวจสอบเชิงลึกได้มากกว่า
ผู้เชี่ยวชาญจะวิเคราะห์ทั้งชื่อ โลโก้ ภาษา และหมวดหมู่สินค้า พร้อมให้คำแนะนำในการปรับเครื่องหมายให้มีความโดดเด่นและผ่านการจดทะเบียนได้ง่ายขึ้น อีกทั้งยังช่วยจัดเตรียมเอกสารและยื่นคำขอต่อกรมทรัพย์สินทางปัญญาอย่างถูกต้อง
ข้อควรระวังก่อนยื่นจดทะเบียน
- หลีกเลี่ยงการใช้ชื่อทั่วไปหรือคำบรรยายสินค้าโดยตรง เช่น “อร่อย”, “สะอาด”, “เย็นชื่นใจ” เพราะกรมฯ อาจมองว่าไม่สามารถจดเป็นเครื่องหมายการค้าได้
- อย่าใช้สัญลักษณ์หรือตราสัญลักษณ์ของหน่วยงานรัฐ เช่น ตราแผ่นดิน หรือโลโก้ที่สื่อถึงสถาบันทางศาสนา
- ตรวจสอบการใช้ภาษาต่างประเทศให้ถูกต้อง เพราะคำบางคำอาจมีความหมายไม่เหมาะสมในภาษาอื่น หรือซ้ำกับแบรนด์ที่มีอยู่แล้วในต่างประเทศ
- ยืนยันการใช้จริงในเชิงพาณิชย์ เครื่องหมายที่ไม่ได้ใช้งานจริงอาจถูกเพิกถอนในภายหลัง
ตรวจสอบให้ดีก่อนจด เพื่อปกป้องแบรนด์ของคุณ
การตรวจสอบเครื่องหมายการค้าเป็นขั้นตอนเล็ก ๆ ที่มีผลใหญ่ต่ออนาคตของธุรกิจ เพราะช่วยลดความเสี่ยงในการถูกปฏิเสธการจดทะเบียน และป้องกันปัญหาด้านกฎหมายที่อาจเกิดขึ้นในภายหลัง
