สืบสาน “จิตวิญญาณเซี่ยงไฮ้” และรับมือกับการเปลี่ยนแปลงของโลก ด้วยความสามัคคีขององค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้

นับตั้งแต่การประชุมสุดยอดอัสตานาเมื่อวันที่ 4 กรกฎาคมของปีที่แล้ว จีนได้เข้ารับตำแหน่งประธานหมุนเวียนขององค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้หรือองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ อย่างเป็นทางการตั้งแต่ปี 2024 ถึงปี 2025 และ องค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ก็ได้เข้าสู่ “เวลาประเทศจีน” แล้ว ขณะที่สหรัฐอเมริกากำลังเข้าสู่ยุค “ทรัมป์ 2.0” โลกก็เข้าสู่ช่วงเวลาแห่งความปั่นป่วนและการเปลี่ยนแปลงครั้งใหม่ “จิตวิญญาณเซี่ยงไฮ้” แห่ง “ความไว้วางใจซึ่งกันและกัน ผลประโยชน์ร่วมกัน การปรึกษาหารืออย่างเท่าเทียม ความเคารพอารยธรรมที่หลากหลาย และการแสวงหาการพัฒนาร่วมกัน” มีคุณค่ามากยิ่งขึ้นตามกาลเวลาผ่านเลยท่ามกลางสถานการณ์ระหว่างประเทศที่เต็มไปด้วยการเปลี่ยนแปลง ส่งผลให้ประเทศสมาชิกองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ ร่วมมือกันแสวงหาการพัฒนา ส่งเสริมสันติภาพ เพื่อรับมือกับการเปลี่ยนแปลงของโลกด้วยความสามัคคีของ องค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ และสร้างภาพใหม่สำหรับความร่วมมือในภูมิภาคอย่างต่อเนื่อง

1. “จิตวิญญาณเซี่ยงไฮ้” ก้าวทันยุคสมัยและมีความหมายร่วมสมัยที่หลากหลาย
“จิตวิญญาณเซี่ยงไฮ้” คือ “รหัสการพัฒนา” ของ องค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ “ความไว้วางใจซึ่งกันและกัน” เป็นรากฐานสำคัญของความสัมพันธ์ที่มั่นคงระหว่างประเทศสมาชิกองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ “ผลประโยชน์ร่วมกัน” จะทำให้ทุกประเทศได้รับประโยชน์จากความร่วมมือทางเศรษฐกิจ “ความเท่าเทียมกัน” สะท้อนถึงทุกมิติในการหารือและตัดสินใจขององค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ “การปรึกษาหารือ” เป็นแนวทางที่มีประสิทธิผลสำหรับองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ในการแก้ไขข้อพิพาทระหว่างประเทศ “การเคารพอารยธรรมที่หลากหลาย” ส่งเสริมการครอบคลุมและความชื่นชมซึ่งกันและกันระหว่างประเทศสมาชิก และ “การแสวงหาการพัฒนาร่วมกัน” ชี้ให้เห็นทิศทางสำหรับความร่วมมือระหว่างประเทศสมาชิกองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ ในช่วง 24 ปีที่ผ่านมา ภายใต้การชี้นำของ “จิตวิญญาณเซี่ยงไฮ้” ประเทศสมาชิกได้รักษาความสามัคคีและความไว้วางใจซึ่งกันและกัน ดำเนินความร่วมมือพหุภาคี มีส่วนสนับสนุนอย่างสำคัญในการรักษาความมั่นคงและเสถียรภาพบนทวีปยูเรเซีย และส่งเสริมการพัฒนาและความเจริญรุ่งเรืองของประเทศในภูมิภาค และส่งเสริมให้องค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้พัฒนาเป็นองค์การครอบคลุมระดับภูมิภาคที่มีประชากรมากที่สุด พื้นที่ทางภูมิศาสตร์ที่กว้างที่สุด และมีศักยภาพมหาศาลในโลกปัจจุบัน

“จิตวิญญาณเซี่ยงไฮ้” คือ “จุดยึดแห่งคุณค่า” ในการสร้างความสัมพันธ์ระหว่างประเทศรูปแบบใหม่ “จิตวิญญาณเซี่ยงไฮ้” ชี้นำประเทศต่างๆ ที่มีวัฒนธรรมทางการเมืองและระดับการพัฒนาที่แตกต่างกันให้สร้างความร่วมมือที่ใกล้ชิด และเป็นตัวอย่างของความสัมพันธ์ระหว่างประเทศรูปแบบใหม่ที่ยึดหลักความเคารพซึ่งกันและกัน ความเสมอภาคและความเป็นธรรม และความร่วมมือที่เป็นประโยชน์ต่อทั้งสองฝ่ายโดยก้าวข้ามแนวคิดล้าสมัยของอเมริกาและตะวันตกเกี่ยวกับการปะทะกันของอารยธรรม ความคิดแบบสงครามเย็น และเกมที่ผลรวมเป็นศูนย์ (Zero Sum Game) ประเทศสมาชิกองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้เคารพซึ่งกันและกันในการเลือกเส้นทางการพัฒนาอย่างอิสระ เคารพความหลากหลายของวัฒนธรรมและอารยธรรม สนับสนุนซึ่งกันและกันในการปกป้องผลประโยชน์หลัก ต่อต้านการแทรกแซงกิจการภายในของประเทศอื่น และต่อต้านการกลั่นแกล้งผู้ที่อ่อนแอกว่า องค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้สนับสนุนลัทธิพหุภาคีอย่างแข็งขันและยึดมั่นในหลักการไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใด ไม่มุ่งเป้าไปที่ประเทศและภูมิภาคอื่น และความเปิดกว้างต่อโลกภายนอก องค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ ได้ส่งเสริมความร่วมมือในสาขาอุตสาหกรรมดั้งเดิมอย่างแข็งขันและบรรลุผลลัพธ์ที่โดดเด่น ความร่วมมือด้านวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีขั้นสูงกำลังเติบโตอย่างรวดเร็ว ซึ่งมีส่วนสนับสนุนการพัฒนาเศรษฐกิจและความเจริญรุ่งเรืองทางสังคมของประเทศสมาชิกอย่างมีประสิทธิผล

“จิตวิญญาณเซี่ยงไฮ้” คือ “รากฐานแห่งความเข้าใจตรงกัน” ในการสร้างประชาคมที่มีอนาคตร่วมกันสำหรับองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้  ในการประชุมสุดยอดองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ ที่เมืองชิงเต่า ประธานาธิบดีสี จิ้นผิงเสนอให้สร้างประชาคมที่มีอนาคตร่วมกันสำหรับองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้เป็นครั้งแรก โดยเสริมสร้างความหมายร่วมสมัยของ “จิตวิญญาณเซี่ยงไฮ้” ด้วยแนวคิดของประชาคมที่มีอนาคตร่วมกันสำหรับมนุษยชาติ ในการประชุมสุดยอดที่กรุงอัสตานา ประธานาธิบดีสีจิ้นผิงเรียกร้องให้ประเทศสมาชิกดำเนินการสืบสาน “จิตวิญญาณเซี่ยงไฮ้” ต่อไป สร้างความตระหนักของประชาคมที่มีอนาคตร่วมกันอย่างมั่นคง ช่วยเหลือซึ่งกันและกัน และมุ่งมั่นในการสร้าง “บ้านร่วมกัน 5 หลัง” แห่งความสามัคคีและความไว้วางใจซึ่งกันและกัน สันติภาพและความสงบสุข ความเจริญรุ่งเรืองและการพัฒนา ความเป็นเพื่อนบ้านที่ดีและเป็นมิตรต่อกัน และความเป็นธรรม สาระสำคัญของ “ข้อริเริ่มระดับโลกที่สำคัญ 3 ข้อ” และเนื้อหาอื่นๆ ได้รับการบรรจุในเอกสารสำคัญของการประชุม เช่น แถลงการณ์การประชุมสุดยอด และได้รับการบูรณาการเข้าในระบบการกำกับดูแลขององค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้อย่างเป็นระบบ นอกจากนี้ จิตวิญญาณเซี่ยงไฮ้ยังได้แผ่ขยายความสำคัญในการบริหารระดับนานาชาติที่กว้างขึ้น เช่น องค์การสหประชาชาติ ผ่านทางประเทศผู้สังเกตการณ์ คู่เจรจา และตัวแทนจากองค์กรระหว่างประเทศ

2. จีนให้ความสำคัญกับการสนับสนุนความร่วมมือขององค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้มายาวนาน และมุ่งมั่นที่จะสร้างองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ให้เป็นรากฐานที่ไว้ใจได้สำหรับความเจริญรุ่งเรืองร่วมกันของประเทศสมาชิก
แผนงานของจีนเป็นแนวทางในการพัฒนาและเติบโตขององค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ องค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้เป็นองค์การระหว่างประเทศระหว่างรัฐบาลแห่งแรกที่ก่อตั้งขึ้นด้วยการมีส่วนร่วมของจีน ก่อตั้งขึ้นภายในจีน ตั้งชื่อตามเมืองในประเทศจีน และมีหน่วยงานถาวรตั้งอยู่ในจีน ในช่วง 24 ปีที่ผ่านมา จีนแนะนำทิศทางและการออกเชิงยุทธศาสตร์สำหรับการพัฒนาองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ ตั้งแต่การเป็นประเทศผู้นำในการเสนอยกระดับกลไก “เซี่ยงไฮ้ห้าประเทศ” ให้เป็น องค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ การเสนอให้ทำและลงนามใน “สนธิสัญญาความร่วมมือประเทศเพื่อนบ้านที่เป็นมิตรระยะยาวสำหรัยองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ “ ไปจนถึงการผลักดันและผ่าน “แผนยุทธศาสตร์การพัฒนาระยะกลางขององค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้“ และการจัดทำ “ยุทธศาสตร์การพัฒนาขององค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ ถึงปี 2025″ ประธานาธิบดีสีจิ้นผิงได้เสนอแนวความคิดสำคัญๆ เช่น “ต้นแบบ 4 ประการ” “ประชาคมที่มีอนาคตร่วมกัน 4 ประชาคม” และ “บ้านร่วมกัน 5 หลัง” อย่างต่อเนื่อง พร้อมทั้งปรับปรุงระบบคุณค่าขององค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ อย่างต่อเนื่องและชี้ให้เห็นทิศทางในการร่างพิมพ์เขียวใหม่สำหรับการพัฒนาขององค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้

ประสบการณ์ของจีนส่งเสริมความร่วมมือด้านความมั่นคงขององค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ ในการประชุมสุดยอดองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ ประธานาธิบดีสีจิ้นผิงเน้นย้ำหลายครั้งถึงความจำเป็นในการยึดมั่นในแนวคิดความมั่นคงที่ครอบคลุม ร่วมกัน และยั่งยืน ซึ่งแนวคิดดังกล่าวได้กลายเป็นแนวคิดความมั่นคงที่ได้รับการยอมรับโดยทั่วไปจากประเทศสมาชิก และเป็นหลักการกำกับดูแลความมั่นคงที่แตกต่างจากแนวคิดที่เน้นตะวันตกเป็นศูนย์กลางสำหรับทั้งภูมิภาคและทั่วโลก จีนมีส่วนร่วมในการจัดตั้งหน่วยงานต่อต้านการก่อการร้ายระดับภูมิภาคขององค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ และส่งเสริมการดำเนินการของ “ศูนย์ความมั่นคงทั้งสี่ประการ” ซึ่งรวมถึง “ศูนย์รวมเพื่อการจัดการภัยคุกคามและความท้าทายด้านความมั่นคง” และอีกสามศูนย์ใต้สังกัดซึ่งได้แก่”ศูนย์ความมั่นคงด้านข้อมูล” “ศูนย์ปราบปรามแก๊งอาชญากรรมข้ามชาติที่ก่ออาชญากรรมข้ามชาติ” และ “ศูนย์ป้องปราบยาเสพติด” โดยนำความร่วมมือด้านความมั่นคงขององค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ไปสู่การพัฒนาในทิศทางที่เป็นมืออาชีพและปฏิบัติได้จริง และทำให้บทบาทในการให้บริการการพัฒนาและความร่วมมือก็มีความโดดเด่นมากยิ่งขึ้น

ความแข็งแกร่งของจีนส่งเสริมความร่วมมือเชิงปฏิบัติได้ในทุกด้านขององค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ ในช่วง 20 ปีที่ผ่านมา การก่อสร้างทางรถไฟจีน-คีร์กีซสถาน-อุซเบกิสถานมีความก้าวหน้า และท่อส่งก๊าซธรรมชาติจีน-เอเชียกลาง และท่อส่งน้ำมันดิบจีน-คาซัคสถาน และจีน-รัสเซีย ได้สร้างแล้วเสร็จและเปิดใช้งานอย่างต่อเนื่อง จีนผลักดันการบูรณาการเชิงลึกของโครงการหนึ่งแถบหนึ่งเส้นทางกับประเทศสมาชิกองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ และสนับสนุนการเปลี่ยนแปลงและยกระดับโครงสร้างทางเศรษฐกิจและมุ่งมั่นที่จะบรรเทาความยากจนและพัฒนาอย่างยั่งยืนของประเทศปากีสถาน อุซเบกิสถาน เบลารุส คีร์กีซสถาน และประเทศอื่นๆ ผ่านการก่อสร้างสนามบิน ทางหลวง ท่าเรือ โรงพยาบาล โรงเรียน และนิคมอุตสาหกรรมและการเกษตรร่วมกัน จีนได้ใช้ประโยชน์จากข้อได้เปรียบทางภูมิศาสตร์ในท้องถิ่นอย่างเต็มที่ในการสร้าง “เขตสาธิตความร่วมมือทางเศรษฐกิจและการค้าระดับท้องถิ่นจีน-องค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้” ในเมืองชิงเต่า มณฑลซานตงและ “ฐานสาธิตการแลกเปลี่ยนเทคโนโลยีการเกษตรขององค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้” ในเมืองหยางหลิง มณฑลส่านซี และโครงการอื่นๆ เพื่อสร้างศูนย์กลางแห่งใหม่ในจีนสำหรับความร่วมมือเชิงปฏิบัติขององค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ นักบินอวกาศ Shenzhou-15 ดำเนินการ “การสนทนาจากสถานีอวกาศเทียนกง” กับเยาวชนจากประเทศสมาชิก องค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ เทคโนโลยีของจีนยังมอบความเป็นไปได้ไร้จำกัดให้กับความร่วมมือทางอวกาศขององค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้อีกด้วย

3. องค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ ดำเนินการส่งเสริม “จิตวิญญาณเซี่ยงไฮ้”
องค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ มีต้นกำเนิดจากความปรารถนาร่วมกันของรัฐสมาชิกทุกประเทศที่จะลดกำลังทหารและวางมาตรการสร้างความเชื่อมั่นในพื้นที่ชายแดน ต่อต้านสงครามเย็นและการเผชิญหน้าครั้งใหม่ และสามัคคีกันเพื่อปกป้องสันติภาพและแสวงหาการพัฒนา “จิตวิญญาณเซี่ยงไฮ้” ซึ่งเป็นธงหลักของ องค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ มีความสอดคล้องอย่างยิ่งกับวัตถุประสงค์ของกฎบัตรสหประชาชาติ สอดคล้องกับหลักการ 5 ประการแห่งการอยู่ร่วมกันอย่างสันติ และสอดคล้องอย่างยิ่งกับวิสัยทัศน์การพัฒนาของ “ประเทศทางใต้ของโลก” ในขณะที่สหรัฐฯ “แยกและทำลายห่วงโซ่” “ถอนตัวจากกลุ่ม” และใช้มาตรการภาษีข่มขู่ประเทศอื่น  ครอบครัวองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ ก็ได้เติบโตจากประเทศผู้ก่อตั้งเดิม 6 ประเทศมาเพิ่มประเทศสมาชิกในปัจจุบัน 10 ประเทศ ประเทศผู้สังเกตการณ์ 2 ประเทศ และคู่เจรจา 14 ประเทศ ครอบคลุม 26 ประเทศใน 3 ทวีป  ในช่วง 20 ปีนับตั้งแต่ปี 2001 ถึง 2020 ปริมาณการค้าทวิภาคีทั้งหมดระหว่างจีนและประเทศสมาชิกองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้เพิ่มขึ้น 20 เท่า เป็น 245 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ ขณะที่ในปี 2024 ปริมาณการค้าเฉพาะระหว่างจีนและรัสเซียสูงถึง 244.8 พันล้านดอลลาร์สหรัฐ ได้แสดงให้เห็นถึงคุณค่าของ“จิตวิญญาณเซี่ยงไฮ้” ในยุคสมัยนี้

ในขณะนี้ จีนได้เริ่มดำเนินงานในฐานะประเทศประธานหมุนเวียนอย่างเต็มรูปแบบแล้ว และจะจัดกิจกรรมมากกว่า 100 กิจกรรมในรูปแบบต่างๆ ภายใต้กรอบองค์การความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ ในด้านต่างๆ ครอบคลุม 4 ด้านหลัก ได้แก่ การเมือง ความมั่นคง โครงการที่เป็นรูปธรรมและสังคมวัฒนธรรม ซึ่งกิจกรรมเหล่านี้จะมีการดำเนินการในช่วงเวลาที่จีนเป็นประเทศประธานหมุนเวียนด้วยการดำเนินการที่เป็นรูปธรรมเพื่อรักษาความมั่นคงร่วมกัน ส่งเสริมความเจริญรุ่งเรืองร่วมกัน และส่งเสริมการสร้างประชาคมที่มีอนาคตร่วมกันสำหรับองค์กรความร่วมมือเซี่ยงไฮ้ที่ใกล้ชิดยิ่งขึ้น ประเทศไทยเป็นสมาชิกสำคัญของอาเซียนและเข้าร่วมกลุ่ม BRICS ได้สำเร็จ นอกจากนี้ยังเป็นประธานร่วมของความร่วมมือล้านช้าง-แม่โขง ซึ่งมีบทบาทสำคัญในองค์การระหว่างประเทศและระดับภูมิภาคหลายเวที และเป็นหุ้นส่วนสำคัญของจีนในกลไกพหุภาคี จีนยินดีที่จะทำงานร่วมกับไทยเพื่อเสริมสร้างความร่วมมือในทางปฏิบัติอย่างต่อเนื่องในสาขาต่างๆ ร่วมสนับสนุนและปฏิบัติตามหลักพหุภาคีที่แท้จริงและภูมิภาคนิยมที่เปิดกว้าง และทำงานร่วมกันเพื่อสร้างธรรมาภิบาลระดับโลกที่เสมอภาคและมีความเป็นธรรมยิ่งขึ้น